Dadaizm, 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da ortaya çıkan bir kültürel hareketti. Geleneksel sanatla alakalı değerleri reddetmesi ve düzensizlik, kaos ve yaratıcılığa vurgu yapmasıyla karakterize edildi. Dadaistler, sanatın yıkıcı olması ve statükoya meydan okuması gerektiğine inanıyorlardı. Çoğu zaman saçma, absürt ve kışkırtıcı sanat eserleri yarattılar.
Dadaizm, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Soyut sanatın ve sürrealizmin yükselişine zemin hazırladı. Ek olarak performans sanatının ve kavramsal sanatın gelişimini de etkiledi. Dadaist fikirler, günümüz çağıl sanatında müessir olmaya devam ediyor.
Dadaist akımın birtakım mühim adları şunlardır:
- Hugo Topu
- Hans Arp
- Marcel Duchamp
- Tristan Tzara
- Kurt Schwitters
Dadaist sanat eserleri çoğu zaman kolaj, montaj ve bulunan nesneler kullanımıyla karakterize edilir. Çoğu zaman absürt ve anlam ifade etmeyen imgeler ihtiva ederler. Dadaist sanatçılar ek olarak performans sanatı ve vakalar benzer biçimde çalışmalarını sunmanın yeni yollarını denediler.
Dadaizm, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Soyut sanatın ve sürrealizmin yükselişine zemin hazırladı. Ek olarak performans sanatının ve kavramsal sanatın gelişimini de etkiledi. Dadaist fikirler, günümüz çağıl sanatında müessir olmaya devam ediyor.
Daha çok okuma
| Antet | Yanıt |
|---|---|
| Dadaizm | 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da ortaya çıkan bir sanat ve edebiyat akımı. |
| Kaos | Düzensizlik ve kargaşalık hali. |
| Yaratıcılık | Yeni ve özgün fikirler üretebilme kabiliyeti. |
| Modern sanat | 19. yüzyılın sonlarından günümüze kadar çağıl çağda üretilen sanat. |
| Aidat | Düzgüsel gidişatı bozan yahut kesintiye uğratan vaka. |
II. Tarih
Dadaist hareket 1910’ların başlangıcında İsviçre’nin Zürih kentinde başladı. I. Dünya Savaşı’nın dehşetlerine ve hakim olan sosyal ve politik düzene karşı bir tepkiydi. Dadaistler geleneksel sanat ve anlatım biçimlerini reddettiler ve bunun yerine kaotik, absürt ve çoğunlukla kışkırtıcı eserler yarattılar. Sanatın otoriteye meydan okumak ve çağıl dünyanın mantıksızlığını anlatım etmek için kullanılabileceğine inanıyorlardı.
Dadaist hareketinin birtakım mühim figürleri içinde Tristan Tzara, Hugo Ball, Marcel Duchamp ve Francis Picabia yer alır. Dadaist eserler içinde kolajlar, resimler, heykeller, performanslar ve manifestolar yer alır. Hareketin çağıl sanatın gelişimi üstünde mühim bir tesiri olmuştur ve tesiri hala birçok çağıl sanatçının çalışmalarında görülebilir.
III. Mühim adlar
Dadaist akımın temel adları şunlardır:
- Hugo Topu
- Tristan Tzara
- Marcel Duchamp
- Francis Picabia
- Kurt Schwitters
- Erkek Ray
- Hans Arp
- Sophie Taeuber-Arp
- Jean Arp
Bu sanatçıların tüm bunlar, geleneksel sanat kurallarını reddetmeleri ve çağıl dünyanın kaosunu ve altüst oluşunu yansıtan yeni anlatım biçimleri yaratma arzularıyla birleşmişti. Fotoğraf, heykel, kolaj ve performans sanatı benzer biçimde muhtelif değişik medyalarla deneyler yaptılar. Emekleri çoğu zaman kışkırtıcı ve tartışmalıydı ve geleneksel sanat ve güzellik kavramlarına meydan okuyordu.
IV. Özellikler
Dadaizm, geleneksel sanatla alakalı kuralları ve değerleri reddetmesi, absürt ve saçma imgeler kullanımı ve sonlanmış üründen ziyade yaratıcı sürece vurgu yapmasıyla karakterize edilir. Dadaist sanatçılar eserlerini yaratmak için çoğunlukla kolaj, montaj ve öteki sıradışı teknikleri kullandılar ve çoğunlukla çağıl dünyanın kaosundan ve düzensizliğinden esin aldılar.
Dadaizm, son zamanların geleneksel sanatından köktencilik bir sapmaydı ve çağıl sanatın gelişimi üstünde derin bir tesiri oldu. Dadaist teknikler ve fikirler, Sürrealizm ve Soyut Ekspresyonizm benzer biçimde daha sonraki avangart hareketler tarafınca benimsendi ve Dadaizm’in yaratıcı sürece vurgu yapması, günümüze kadar sanatçıları etkiledi.
V. Etkisinde bırakır
Dadaist hareket, çağıl sanatın gelişimi üstünde mühim bir etkiye sahipti. Dadaist sanatçılar geleneksel sanatla alakalı kuralları reddetti ve I. Dünya Savaşı sonrası son zamanların kaosunu ve belirsizliğini yansıtan yeni anlatım biçimleri yaratmaya çalıştılar. Emekleri çoğu zaman kolaj, montaj ve öteki geleneksel olmayan materyallerin kullanımıyla karakterize edildi. Dadaizm ek olarak 1920’lerde ortaya çıkan Sürrealizmin gelişimi üstünde mühim bir etkiye sahipti. Sürrealist sanatçılar, Dadaistlerin irrasyonellik ve rüya imgeleri kullanımından etkilendiler ve bilinçaltını araştıran sanat eserleri yaratmaya çalıştılar.
VI. Tesir
Dadaizm çağıl sanat, edebiyat ve müzik üstünde mühim bir etkiye sahipti. Sürrealizm, soyut dışavurumculuk ve öteki avangart hareketlerin gelişimini etkiledi. Dadaist teknikler ve fikirler Andy Warhol ve Roy Lichtenstein benzer biçimde pop sanatçıları tarafınca da kullanıldı. Edebiyatta Dadaizm, şuur akışı yazımı ve öteki deneysel biçimlerin gelişimini etkiledi. Müzikte Dadaist fikirler John Cage ve Karlheinz Stockhausen benzer biçimde besteciler tarafınca kullanıldı.
Dadaizm bununla beraber politik ve sosyal hareketler üstünde de mühim bir etkiye sahipti. Dadaistler çoğunlukla topluluk ve statükoyu eleştirirdi ve emek harcamaları çoğunlukla politik ve sosyal görüşlerini yansıtırdı. Dadaizm anarşizm, komünizm ve öteki köktencilik hareketlerle ilişkilendirilmiştir.
Dadaizm tartışmalı bir hareket olmaya devam ediyor ve mirası bugün hala tartışılıyor. Birtakım eleştirmenler Dadaizmin nihilist ve yıkıcı bulunduğunu savunurken, ötekiler bunun Birinci Dünya Savaşı’nın dehşetlerine karşı lüzumlu bir reaksiyon bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor. Eleştirmenlerine bakılmaksızın Dadaizm çağıl sanat ve kültürde mühim ve müessir bir hareket olmaya devam ediyor.
VII. Kritik
Dadaizm, nihilist, sanat karşıtı ve apolitik olmakla eleştirilmiştir. Birtakım eleştirmenler, Dadaizmin hiç bir pozitif kıymeti olmayan yıkıcı bir güçten başka bir şey olmadığını savunmuştur. Ötekiler ise Dadaizmin apolitik bulunduğunu ve çağıl dünyanın problemlerine hiç bir çözüm sunmadığını savunmuştur.
Bu eleştirilere karşın Dadaizm, yaratıcılığı, özgünlüğü ve yıkıcılığı sebebiyle de övülmüştür. Dadaizm, geleneksel sanat kavramlarını yıkmak ve sanatla alakalı anlatım için yeni olasılıklar açmakla saygınlık görmüştür. Dadaizm ek olarak politik ve sosyal yorumu sebebiyle de övülmüştür. Dadaizm, otoriteye meydan okumak, sosyal adaletsizliği ifşa etmek ve barışı ve anlayışı teşvik etmek için kullanılmıştır.
Netice olarak, Dadaizm’in kıymeti bir görüş meselesidir. Birtakım insanoğlu Dadaizm’i sanatta kıymetli ve mühim bir hareket olarak görürken, ötekiler onu yıkıcı ve anlam ifade etmeyen bir vakit kaybı olarak görür.
VIII. Miras
Dadaist hareket, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Geleneksel sanatla alakalı gelenekleri reddetmesi ve deneysellik ve kendiliğindenliğe vurgu yapması, Sürrealizm ve Soyut Ekspresyonizm benzer biçimde avangart hareketlerin yükselişine zemin hazırladı. Dadaizm ek olarak pop art ve performans sanatının gelişimini de etkiledi.
Dadaistlerin kolaj ve montaj kullanarak imge ve nesnelerin yeni ve beklenmedik bir araya getirilmesini yaratmaları Salvador Dalí ve René Magritte benzer biçimde Sürrealist sanatçıların çalışmalarına esin kaynağı olmuştur. Kendiliğindenlik ve şansa icra ettikleri vurgu, sanatçının manevi his ve duygularının soyut formlar ve teknikler vasıtasıyla anlatım edilmesini vurgulayan bir hareket olan Soyut Ekspresyonizm’in gelişimini de etkilemiştir.
Dadaizm, pop art’ın gelişiminde de mühim bir etkiye sahipti. Andy Warhol ve Roy Lichtenstein benzer biçimde pop sanatçıları, popüler kültürden ve kitle haberleşme araçlarından imgeler aldılar ve bu tarz şeyleri hem eleştirel bununla beraber tüketici kültürünü kutlayan eserler yaratmak için kullandılar.
En son, Dadaizm performans sanatının gelişimini de etkiledi. Marina Abramović ve Laurie Anderson benzer biçimde performans sanatçıları hem zorlayıcı bununla beraber kışkırtıcı eserler yaratmak için bedenlerini ve seslerini kullandılar.
Dadaist hareket, çağıl sanatın gelişiminde mühim ve müessir bir güçtü. Geleneksel sanat kurallarını reddetmesi ve deneysellik ve kendiliğindenliğe vurgu yapması, Sürrealizm, Soyut Ekspresyonizm, pop art ve performans sanatı benzer biçimde avangart hareketlerin yükselişine zemin hazırladı.
IX. Daha çok okuma
İşte size destek olabilecek birtakım ek kaynaklar:
S: Dadaizm nelerdir?
A: Dadaizm, 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da ortaya çıkan bir sanat ve edebiyat akımıydı. Geleneksel değerleri ve gelenekleri reddetmesi ve absürt ve anlam ifade etmeyen imgeler ve dil kullanımıyla karakterize edildi.
S: Dadaizm’in temel figürleri kimlerdir?
A: Dadaizm’in en mühim adları içinde Tristan Tzara, Marcel Duchamp, Francis Picabia ve Hannah Höch yer alır.
S: Dadaizmin çağıl sanata tesiri neydi?
Dadaizm, çağıl sanatın gelişiminde mühim bir etkiye sahipti. Sanata daha deneysel ve aleni fikirli bir yaklaşım yaratılmasına destek oldu ve Sürrealizm ve Soyut Ekspresyonizm benzer biçimde öteki avangart hareketlerin ortaya çıkmasının önünü açtı.
0 Yorum